המקום : אושוויץ . הזמן : סוף חודש מאי , לערך , שנת . 1944 העד הרושם : איש הזונדר קומנדו באושוויץ שנספה שם . העדות : דברי הרבנית מסטרופקוב ( עיירה במזרח סלובאקיה , ( שזה לשונם : עס איז געוועזען א קאשויער טראנספארט ענדע מאי 1944 בערך . צווישען די פערשידענע יודען האט זיך געפונען די אלטע סטראפקיווער רביצין , א יודענע פון 85 יאהר . זי רופט זיך אפ ערשט זעה איך דעם סוף פון די אונגארישע אידען . די רעגירונג האט ערמעגליכט גרויסע טיילען פון די יודישע קהלות צו אנטלויפן . האט דער עולם געפרעגט עצות ביי די רבי'ס , האבן זיי כסדר בערוהיקט . דער בעלזער רבי האט געזאגט אז אונגארן וועט אפקומען מיט בלויזע שרעק . ביז עס איז געקומען די ביטערע מינוט , ווען יודען האבען זיך שוין מעהר נישט געקענט העלפען . יא ! פון הימעל האט מען פון זיי פערהוילען , אבער אין די לעצטע מינוט זענען זיי אליין אנטלאפען קיין ארץ ישראל , זיך געראטעוועט און דאס פאלק איבערגעלאזט ווי שעפסען צו דער שחיטה . רבונו של עולם ! אין די לעצטע מינוטען פאר מיין טויט בעט איך דיר זאלסט זיי מוחל זיין פאר דעם גרויסען חילול השם ! וזו לשון העדות בתרגומנו מיי...
אל הספר